ELAGABALUS

ELAGABALUS

sive Alagabalus, nomen Soli ab Emessenis datum: pro quo Graeci ac Romani, ut vox ea quodammodo barbariem exueret, Heliogabalus dicere maluêrunt: imo et Ε῾λαιαγάβαλος pro eo apud Herodian. legas. Eum autem Solem esse, indicant tum Dio et Herodian. qui Η῞λιον exponunt; tum lapides; in quibus est, SOL ALAGABALUS: item nummus antiquus, in quo est SACERDOS DEIELAGABALI. Nomen unde conflatum sit, non convenit, praeterquam de parte priori, quae est elah, sive Arabice Alah, Deumque signat. Quod ad alteram partem, varie de ea doctissimus Fullerus in Miscellan. sacr. l. 1. c. 14. Sed non dubitandum, ait Voss. quin illa sit gaba vod tamen quomodo capi debeat, controversum. Gap desc: Hebrew enim principe significatione sumitur pro finire seu terminum constituere: sed praeterea notat, fingere, figurare, formare. Unde Schythis gabul, Arabibus gabil, h. e. κτιςὴς sive Fictor, Conditor: quae sententia Fullero inprimis placuit. Nempe ut Elagabalus idem sit ac ὁ Η῞λιος δημιουργός, Sol opifex, sive Conditor Universi, prout dicitur Porphyrio, apud Enseb. Praep. Evang. l. 3. c. 4. qui cum convenit, quod idem Sol Κτιςὴς τῆς οἰκουμένης Conditor Universi, nominatur in obelisco maximo, quem Constantinus Mag. Romam transferri iussit: ut locuples nobis testis est Amm. Marcell. l. 17. c. 4. ubi Romam novam seu Constantinopolim intelligi, ex obelisci inscriptione hodieque exstantis liquet. Sed praeterea gebel Arabibus. montem notat. ut Elagabalus sit Deus mons seu Deus Montis in quo aedes illius forent: unde et symbolum eius erat lapis ingens in montis modum fastigiati adsurgens etc. De Templo Elagabli illustris est Avieni locus, apud quem primûm sic legas, de situ Orbis.

Urbs mediis Apamea dehinc consurgit in arvis,

Et qua Phoebeam procul incunabula lucem

Prima fovent, Emesae fastigia celsa renident.

Posteaqueve de Templo ipso:

Deniqueve flammivomo devoti pectora Soli

Vitam agitant. Libanus frondosa cacumina turget:

Et tamen his certant celsi fastigia templi.

Ab hoc postea Numine Anton. Varius nomen Heliogabali accepit qui prius Sacerdos fuisset Dei Heliograbali, sive, ut Oriens efferebat, Elagabali aut Alagabali; idemque Deo huic templum Romae constituit, teste Lamprid. in eo. Vide quae de hoc idolo erudite ad Euseb. Scalig. eruditius ad Lamprid. Casaub. eruditissime ad eund. Salmas. annotavit, verba sunt Gerh. Ioh. Voss. de Idolol. l. 2. c. 5. Addo saltem, quod eius simulacrum vehiculo imposuit Anton. Aug. eius Sacerdos. Λίθος τις ἐςὶ μεγιςος κάτωθεν τεριφερὴς λήγων εἰς ὀξύτητα, Lapis est Maxinus ab imo rotundus, et sensim fastigiatus Herodian. l. 5. sicut in Nummis hodieque cernitur, Ducis Croy. t. 55. 20. Tristan. II. p. 220. Vide quoque infra in voce Heliogabalus, uti de rudibus huiusmodi apud priscos Deastrorum simulacris, supra in voce in Baetylus.